Sociale annotatietools
\label{sociale-annotatietools}
In deze categorie springen Perusall en Feedback Fruits het meest naar
voren. Uit de onderlinge vergelijking van deze 2, maar ook in samenhang
met de andere applicaties, kwamen naast de basiseisen een aantal
doorslaggevende specifieke eisen naar voren:
-
De content wordt beheerd in een onderliggende ‘bibliotheek’, kan
worden doorzocht (mede aan de hand van eenvoudige metadata) en worden
hergebruikt in andere cursussen.
-
De content kan worden gepresenteerd in een didactische context, d.w.z.
er kan een inleiding of leesinstructie bij worden gegeven. Idealiter
kunnen ook vragen tussen de tekst worden gesteld.
-
De content kan vóór release worden klaargezet en er kan een deadline
worden meegegeven.
-
Er kan niet alleen tekst, maar bijvoorbeeld ook video online worden
bediscussieerd. Als er voor verschillende media met verschillende
tools moeten worden gewerkt, gaat dit ten koste van het overzicht over
stof en opdrachten in de standaard leeromgeving. Ook de aggregatie van
analytics en beoordelingen (indien van toepassing) uit deze tools naar
de leeromgeving kan een issue worden.
-
De bijdragen van de studenten kunnen zo mogelijk automatisch worden
gestructureerd en geclassificeerd. Tegelijkertijd zal hierbij altijd
hand- en soms ook maatwerk nodig zijn.
Perusall is een laagdrempelig product met een aantal interessante
features zoals de automatische analyses. Tegelijkertijd is deze tool
echter vrij beperkt omdat het alleen pdf aankan en teksten niet
didactisch ingebed kunnen worden. Het contentbeheer is gebrekkig en het
businessmodel past niet goed bij de Nederlandse situatie. Het didactisch
concept met verplichte participatie gaat beide geïnterviewde
pilotdocenten bij nader inzien te ver en doet net zo min alle studenten
recht als het traditionele onderwijs dat doet.
Feedback Fruits is een gelikt product, dat de tekortkomingen van
Blackboard die door velen worden ervaren, verdoezelt. Er kunnen allerlei
soorten media in geüpload worden en in een didactische context en een
leerpad worden geplaatst. Eronder zit een leermiddelenbibliotheek,
waarvan de potentie nog eens nader bekeken zou moeten worden. Door de
sterke ontwikkeling waarin zich dit product bevindt, bergt het veel
onzekerheden, maar tegelijkertijd kansen in zich. Mits er goede
voorwaarden overeengekomen kunnen worden, lijkt het gelegenheid te
bieden om een voorschot te nemen op de leeromgeving van de toekomst en
enthousiaste docenten kansen te bieden hun onderwijs te innoveren,
zonder daarbij te hoeven wachten op de opvolging van het huidige
Blackboard, die pas over enkele jaren plaatsvindt.
Annotatietool en Actively Learn zijn universiteitsbreed veel minder
besproken, maar worden door docenten bij Geesteswetenschappen wel
gebruikt. Annotatietool bestaat al bijna 10 jaar en is in uiterlijk en
functionaliteit basaal maar functioneel. Het product heeft een
omslachtige workflow om materiaal beschikbaar te stellen, en is
inmiddels ingehaald door modernere en gebruikersvriendelijkere tools.
Hoewel er een nieuwe versie onderweg is (die voor het eerst niet gratis
zal zijn)11Zie
http://www.annotationtool.com/vanderpol/Renewed%20version%20of%20Annotation%20tool.pdf,
ligt het niet voor de hand om met dit product bredere experimenten aan
te gaan. Van Actively Learn zijn de functies om het materiaal te
larderen met vragen en om annotaties in categorieën in te delen
interessant. Deze tool biedt echter geen integratie-opties en is
daarnaast niet gericht op het hoger onderwijs, zoals o.a. zichtbaar
wordt aan de materialen die in de interne ‘catalogus’ beschikbaar worden
gesteld.
Uit de evaluatie blijkt dat Feedback Fruits op dit moment het meest aan
de genoemde criteria voldoet. Het LUMC heeft hier onlangs een licentie
op afgesloten (op basis van versie 1.0). Voor versie 2.0 ontbreekt het
op dit moment nog aan inzicht in de daarin daadwerkelijk gerealiseerde
functionaliteit en het is dan ook voor de Universiteit Leiden nog net te
vroeg om een proeftuin hiermee te starten. SurfMarket wil Feedback
Fruits opnemen in haar assortiment. Instellingen kunnen zich tot en met
maart 2017 aanmelden om aan deze consortiumlicentie deel te nemen.
De komende paar maanden kunnen door de Universiteit Leiden worden
gebruikt om de ontwikkelingen van Feedback Fruits te observeren en de
eerste ervaringen van collega-instellingen te inventariseren. In de
tussentijd moet vanuit Informatiemanagement nog eens goed worden gekeken
naar de koppelingen en juridische aspecten.
Zoals in paragraaf 4.2.4 gezegd, bieden diverse uitgevers van materiaal
voor het hoger onderwijs zelf (didactische) platforms aan waarop zij hun
content ter beschikking stellen, eventueel tegen betaling. Het is
onbekend welke diensten daar geboden worden, of deze in het onderwijs
aan de Universiteit Leiden worden gebruikt worden en hoe deze eventueel
tot inzet zouden kunnen komen. Dit is een nader onderzoek door de UBL
waard.
De situatie met auteursrechten in het onderwijs en de clearance
daarvan is sinds een aantal jaar zo complex geworden, dat docenten zich
gehinderd voelen bij het beschikbaar stellen van materiaal voor het
onderwijs. Bij de annotatietools komt daar het in paragraaf 4.2.4.
genoemde aspect bij, dat studenten voor verplichte studieonderdelen
keuzevrijheid moeten hebben, waar zij de benodigde materialen
aanschaffen. De reeds bestaande impasse wat betreft ‘lange overnames’
wordt hiermee nog groter: de keuzevrijheid kan alleen worden geboden
door het gebruik van het annotatieplatform vrijwillig te maken. In dat
geval kunnen studenten de pdf bijvoorbeeld ook zelf printen vanuit de
UBL-Catalogus en op hun eigen manier lezen en bediscussiëren. Maar dat
is een gratis dienst (want géén overname), terwijl voor
beschikbaarstelling via het platform moet worden betaald (als dat al
kan). Dat ondermijnt de inzet van het platform, maar als deelname
daaraan verplicht is, is doorberekening juist verboden. Enige oplossing
is een herziening van het beleid rond lange overnames, bijvoorbeeld.
deze niet langer door te berekenen aan studenten of hiervoor ook een
afkoopsom met Stichting PRO overeen te komen.
Docenten worden op dit moment al onevenredig belast met de overwegingen
en administratieve handelingen die nodig zijn om materiaal op
rechtmatige wijze in het onderwijs beschikbaar te stellen. Vanuit dit
oogpunt zou het aanbeveling verdienen om hen als UBL op meer actieve
wijze te ondersteunen, en naast het Auteursrechten Informatiepunt een
dienst in te richten die voor docenten op aanvraag de
beschikbaarstelling van materiaal voor het onderwijs regelt en
afhandelt, zoals het UFB momenteel nog doet voor gedrukte readers.